Practoraat Mediawijsheid
MEDIAWIJSHEID ALS
VAST ONDERDEEL
IN HET CURRICULUM
Het Practoraat Mediawijsheid had in studiejaar 2020-2021 als doel gesteld om lesmateriaal te ontwikkelen dat aansluit bij de onderwijsprogramma’s van de opleidingen die deelnemen aan de leergemeenschap. Toen dit doel gesteld werd, was het nog niet vanzelfsprekend om online les te verzorgen en bezig te zijn met didactische ict-bekwaamheid.
Door de corona-pandemie werd dit doel ineens nog relevanter: alle mbo-instellingen hebben les op afstand moeten verzorgen en er is een groot beroep gedaan op de ict-vaardigheden van docenten. Hoewel voorgaande jaren ook met enige regelmaat lesmateriaal is ontwikkeld passend bij de onderwijsprogramma’s, lag in het studiejaar 2020-2021 hier meer nadruk op. Dit resulteerde bij alle betrokken opleidingen bij het Practoraat Mediawijsheid in meer lessen over mediawijsheid en mediawijze lesonderdelen die ondergebracht zijn in andere vakken, keuzedelen en stageopdrachten.
Ook is er in lessen en lesonderdelen aandacht voor de verwerking van vakinhoud met digitale producten. Bij elke mbo-instelling is te zien dat in het afgelopen studiejaar het curriculum volledig online heeft plaatsgevonden. Daarnaast kan worden vastgesteld dat bij de betrokken opleidingen er in studiejaar 2021-2022 een blend wordt aangeboden van online- en offlineonderwijs. De verhoudingen daarin variëren, maar er wordt tenminste 20% online onderwijs aangeboden. Elke betrokken opleiding heeft mediawijsheid verweven in het vak burgerschap. Ook wordt het mediawijze keuzedeel bij alle zorg- en welzijnsopleidingen aangeboden en werken de docenten van het Practoraat Mediawijsheid er hard aan om collega’s te enthousiasmeren om met educatieve tools te werken. Elke mbo-instelling heeft in het afgelopen jaar weloverwogen keuzes gemaakt over de software die wordt gehanteerd. Daarbij zijn de docenten van het Practoraat Mediawijsheid altijd betrokken geweest. Om te kunnen meten hoeveel mediawijze elementen er zijn toegevoegd aan het onderwijs is er gekeken naar de teamplannen van de betrokken opleidingen. Met de groep docenten en onderwijskundigen die zijn aangesloten bij het Practoraat Mediawijsheid is er directe invloed op 21 opleidingen. Bij deze opleidingen is het volgende op te merken: ⬇️⬇️⬇️
Bij ROC van Amsterdam College West wordt vanaf volgend studiejaar het keuzedeel de mediawijze zorg- en welzijnsprofessional aangeboden in het tweede leerjaar van alle opleidingen. Het keuzedeel heeft een studielast van 240 uur. Bij bepaalde onderdelen van ROCvA College West, te weten ROC op Maat, Entree en de niveau 2 opleidingen, zijn er lessen over online profilering opgenomen in het curriculum. Daarnaast worden er lessen gegeven over het professioneel communiceren via digitale middelen. Bij de andere opleidingen, niveau 3 en 4, is mediawijsheid nog steviger verankerd in het onderwijs. Bij deze opleidingen is er een koppeling gemaakt met het vak burgerschap. Elke pijler binnen het burgerschapsdomein is verrijkt met mediawijsheid. Binnen de pijler sociaal/economisch wordt er bijvoorbeeld aandacht besteed aan de werking van het internet (cookies, algoritmes en clicks). De les over Social Dilemma is een voorbeeld van een mediawijze les die bij de opleiding Pedagogisch Medewerker wordt gegeven. Bij alle opleidingen van ROCvA College West wordt er gewerkt met educatieve tools. Elke opleiding biedt lesmateriaal aan via Learnbeat; vanaf volgend jaar zal dit in Canvas worden aangeboden. Naast deze digitale omgeving worden ook edutools zoals Mentimeter en EdPuzzle met regelmaat ingezet.
Bij HMC is het project Duurzaam Digitaal opgestart om de doelen rondom mediawijsheid en digitalisering schoolbreed op te pakken. Voortaan is het Practoraat Mediawijsheid onderdeel van dit project. De leergemeenschap wordt gezien als een vorm van professionalisering. Binnen het project Duurzaam Digitaal zijn er verschillende doelen opgesteld. Er is vastgesteld dat het onderwijs blended wordt aangeboden. Het onderwijs wordt ondersteund vanuit een digitale leeromgeving, verrijkt met edutools en er wordt gewerkt met een digitaal portfolio. In het afgelopen jaar is vastgesteld welke software wordt ingezet. Met deze selectie aan digitale middelen kan er specifiek gewerkt worden aan het bijscholen van de medewerkers. De bijscholing gebeurde al via het Practoraat Mediawijsheid en wordt vanaf volgend studiejaar verstevigd met een netwerk van i-coaches. De opzet van dit netwerk en de werkwijze die wordt gehanteerd is tot stand gekomen tijdens de sessies van het Practoraat Mediawijsheid. Door kennisuitwisseling tussen de mbo-instellingen en verdiepend literatuuronderzoek heeft HMC zich zowel procesmatig als inhoudelijk kunnen voorbereiden. Hierdoor kan het HMC ervoor zorgen dat de gekozen software goed wordt geïmplementeerd.
Bij ROC TOP wordt ook vanaf volgend studiejaar het keuzedeel de mediawijze zorg- en welzijnsprofessional aangeboden in het tweede leerjaar van alle opleidingen. Naast dit keuzedeel wordt ook het keuzedeel digitale vaardigheden aangeboden aan alle studenten. Daarnaast heeft ROC TOP ervoor gekozen om mediawijsheid onder te brengen binnen het vak burgerschap. De lessenreeks over het surveillance kapitalisme is een voorbeeld van lesmateriaal dat binnen het vak burgerschap wordt gegeven. Daarnaast wordt bij de locatie in Amsterdam-Noord artificial intellegence ingezet bij het vak Engels. Docent Maarten Walet heeft het afgelopen studiejaar geëxperimenteerd met software die gebruikt kan worden tijdens de les waardoor studenten worden uitgedaagd om op hun eigen niveau aan de slag te gaan. De software meet het cognitieve vermogen en biedt vervolgens telkens een niveau hoger aan. Hierdoor wordt er maatwerk geleverd en kan de docent aan de achterkant overzicht behouden. De locatie in Amsterdam-Zuid heeft het curriculum van entree en niveau 2 uitgebreid met een module mediawijsheid.
Bij het Mediacollege Amsterdam is er doorgepakt met de onderwijsvernieuwing MaMaatwerk, projectmatig onderwijs waarbij verschillende disciplines samenwerken aan een gezamenlijke opdracht. Vanuit het Practoraat Mediawijsheid is er ondersteund in deze onderwijsvernieuwing door mee te schrijven met leerlijnen. In de teamplannen van de vier opleidingen die zijn betrokken, is concreet vastgesteld wat een docent moet toepassen. Hierbij is vastgesteld dat het basisniveau van het competentieprofiel wordt gehanteerd als leidraad. De focus op specifieke deelthema’s kan wel verschillen; zo heeft de opleiding Podium- en Evenemententechniek ervoor gekozen om komend jaar meer aandacht te schenken aan de richtlijnen van de AVG. Docent Outger Commander geeft in zijn video tips over privacy en AVG.